اختیار ابلیس (قرآن)خداوند در قرآن مجید آیاتی را در مورد اختیار ابلیس آورده است. ۱ - اختیار در اطاعت و معصیتابلیس ، دارای اختیار در اطاعت یا معصیت خدا است. «واذ قلنا للملـئکة اسجدوا لادم فسجدوا الا ابلیس ابی واستکبر وکان من الکـفرین». و (یاد کن) هنگامی را که به فرشتگان گفتیم: «برای آدم سجده و خضوع کنید!» همگی سجده کردند؛ جز ابلیس که سر باز زد، و تکبر ورزید، (و به خاطر نافرمانی و تکبرش) از کافران شد. (از نسبت دادن افعال «ابی» و «استکبر» به ابلیس و اعتراف به سجده نکردن «لم اکن لاسجد...» و سرزنش وی به جهت تمرد از فرمان الهی ، استفاده می‌شود که ابلیس مختار است.) . ۲ - دلیل ابلیس در اطاعت نکردن«... قلنا للملـئکة اسجدوا لادم فسجدوا الا ابلیس لم یکن من السـجدین؛ قال ما منعک الا تسجد اذ امرتک قال انا خیر منه...» ما شما را آفریدیم؛ سپس صورت بندی کردیم؛ بعد به فرشتگان گفتیم: «برای آدم خضوع کنید!» آنها همه سجده کردند؛ جز ابلیس که از سجده‌کنندگان نبود. (خداوند به او) فرمود: «در آن هنگام که به تو فرمان دادم، چه چیز تو را مانع شد که سجده کنی؟» گفت: «من از او بهترم؛ مرا از آتش آفریده‌ای و او را از گل !» «الا ابلیس ابی ان یکون مع السجدین؛ قال یـابلیس ما لک الا تکون مع السـجدین؛ قال لم اکن لاسجد لبشر خلقته من صلصـل من حما مسنون». جز ابلیس، که ابا کرد از اینکه با سجده‌کنندگان باشد. (خداوند) فرمود: «ای ابلیس! چرا با سجده‌کنندگان نیستی؟!» گفت: «من هرگز برای بشری که او را از گل خشکیده‌ای که از گل بدبویی گرفته شده است آفریده‌ای، سجده نخواهم کرد!» «واذ قلنا للملـئکة اسجدوا لادم فسجدوا الآ ابلیس قال ءاسجد لمن خلقت طینا؛ قال ارءیتک هـذا الذی کرمت علی لـئن اخرتن الی یوم القیـمة لاحتنکن ذریته الا قلیلا». (به یاد آورید) زمانی را که به فرشتگان گفتیم: «برای آدم سجده کنید!» آنها همگی سجده کردند، جز ابلیس که گفت: «آیا برای کسی سجده کنم که او را از خاک آفریده‌ای؟!» (سپس) گفت: «به من بگو، این کسی را که بر من برتری داده‌ای (به چه دلیل بوده است؟) اگر مرا تا روز قیامت زنده بگذاری، همه فرزندانش را، جز عده کمی، گمراه و ریشه‌کن خواهم ساخت!» ۳ - نهی از اطاعت شیطان«واذ قلنا للملـئکة اسجدوا لادم فسجدوا الآ ابلیس کان من الجن ففسق عن امر ربه...» به یاد آرید زمانی را که به فرشتگان گفتیم: «برای آدم سجده کنید!» آنها همگی سجده کردند جز ابلیس -که از جن بود- و از فرمان پروردگارش بیرون شد آیا (با این حال،) او و فرزندانش را به جای من اولیای خود انتخاب می‌کنید، در حالی که آنها دشمن شما هستند؟! (فرمانبرداری از شیطان و فرزندانش به جای اطاعت خدا،) چه جایگزینی بدی است برای ستمکاران! «واذ قلنا للملـئکة اسجدوا لادم فسجدوا الآ ابلیس ابی». و به یاد آور هنگامی را که به فرشتگان گفتیم: «برای آدم سجده کنید!» همگی سجده کردند؛ جز ابلیس که سرباز زد (و سجده نکرد)! «فسجد الملـئکة کلهم اجمعون؛ الا ابلیس استکبر وکان من الکـفرین؛ قال یـابلیس ما منعک ان تسجد لما خلقت بیدی استکبرت‌ام کنت من العالین». در آن هنگام همه فرشتگان سجده کردند، جز ابلیس که تکبّر ورزید و از کافران بود! گفت: «ای ابلیس! چه چیز مانع تو شد که بر مخلوقی که با قدرت خود او را آفریدم سجده کنی؟! آیا تکبّر کردی یا از برترینها بودی؟! (برتر از اینکه فرمان سجود به تو داده شود!)» ۴ - پانویس
۵ - منبعمرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۲، ص۱۶۲، برگرفته از مقاله «اختیار ابلیس». مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۲، ص۴۴۴، برگرفته از مقاله «اختیار ابلیس». |